Rotterdam stelde op 5 maart verkeerde uitslag raadsverkiezingen vast

donderdag 3 juni 2010 - Op 5 maart heeft de gemeente Rotterdam een verkeerde verkiezingsuitslag vastgesteld. Het gaat niet om de kwestie van de hertelling. Daarbij zijn alle stembiljetten een keer opnieuw bekeken. Nieuw is dat de processen verbaal van de 290 stembureaus verkeerd zijn opgeteld. Er zijn dus drie uitslagen van de verkiezingen van 3 maart!

Ik ben gevraagd om van mijn eerdere artikel over de Rotterdamse verkiezingen een Engelse samenvatting te maken voor de OVSE-delegatie.

Omdat dan het stukje tekst over onregelmatigheden meer aandacht krijgt, ben ik terug gegaan naar de data. Het is niet de bedoeling dat er bij de OVSE-waarnemers een indruk ontstaat die niet 100% uit de data volgt.

Waar gaat het om?

Door de vele onregelmatigheden en telfouten moest de Rotterdamse gemeenteraad een beslissing nemen of ze gingen herstemmen of niet. Er werd eerst herteld, na veel vijven en zessen. Een dure, uitgebreide, bijna militaire operatie. De taken van de analyse daarna werden gesplitst. De Commissie Onderzoek Geloofsbrieven bekeek het stemproces, de Rotterdamse Rekenkamer keek naar de cijfertjes. De gevonden verschillen vond men klein, en er werd mede daarom niet besloten tot herstemmen.

In het Rekenkamer-rapport "Uitgeteld" staan op blz. 27-29 tabellen met "oud" en "nieuw": de uitslagen van 3 (bekend gemaakt op 5 maart) en 11 maart (bekend gemaakt op 12 maart).

Van het Centrum voor Onderzoek en Statistiek van de Gemeente Rotterdam (COS) kreeg ik Excel-bestanden met de definitieve uitslagen zoals vastgesteld op 5 en 12 maart. Daar zat veel lucht tussen. En, ook belangrijk, de data van COS tellen op tot de uitslag zoals officieel vastgesteld door de gemeente.

Maar de uitslag van de Rekenkamer voor "oud" telt niet tot hetzelfde op. Zie bijv. PvdA. Bij COS en officieel gepubliceerd is dat totaal 64.098, en bij de Rekenkamer is het 62.074.

Frappant is bijv. stembureau 1 Coolsingel. Bij COS is het aantal geldige stemmen "oud" 1.212, en bij de Rekenkamer is het "oud" 1.890.

Verder heb ik een computermodel gebouwd dat met instelbare foutmarges de stapeltjes stemmen kan tellen. De verdeling die dan ontstaat kan worden vergeleken met de officiële verdeling. Daaruit blijkt (voorlopig) dat de verdeling als van 5 maart niet op basis van toeval verbonden is met die van 12 maart.

Morgen heb ik een afspraak bij de Rotterdamse Rekenkamer over de cijferproblemen.

De eerste toelichting:

* De verkiezingsuitslag zoals officieel vastgesteld op 5 maart klopt niet. Dat bleek pas bij de hertelling.
* Dat staat niet expliciet in de gemeentelijke rapporten uit maart, maar ik had tussen de regels wel zoiets gelezen, en hield rekening met zo'n verklaring.

Er zijn dus van de verkiezingen op 3 maart 3 uitslagen: zoals bekend gemaakt op 5 maart (en officieel zo vastgesteld, dus correct door het COS aan mij gestuurd), gecorrigeerde uitslagen uit het nalopen van de processen verbaal van de stembureaus, en de uitslagen als volgend uit de hertelling (ook door COS aan mij gestuurd).

Ik hoop de nieuwe dataset "5 maart corr" morgen mee te krijgen. Dan kan ik daar weer een nieuwe analyse op loslaten.

Feit blijft dat dit natuurlijk nieuwe vragen oproept, en de verschillen tussen "5 maart oud" en "12 maart" nog altijd niet verklaard kunnen worden uit willekeurige foutjes (ze verdelen zich niet evenredig over de partijen). Ik ben benieuwd of de verschillen tussen "5 maart corr" en "12 maart" binnen de marges van mijn computermodel vallen.

Als het verschil tussen de uitslagen van 5 maart en 12 maart niet op basis van telfouten te verklaren is, wijst dat op opzettelijke manipulatie. Als de hertelde processen verbaal wèl binnen het model passen ten opzichte van 12 maart, dan zijn de leden van de stembureaus vrijgepleit van die opzet. Bij manipulatie valt te verwachten dat niet het telproces het probleem is, maar dat de stembiljetten niet de wil van de kiezer weerspiegelen. Dan kunnen de stemverhoudingen, en ook de zetelverdeling, best heel anders zijn dan nu het geval.

Het onderzoek van de Rotterdamse Rekenkamer lijkt er nu op te wijzen dat de hertelling eigenlijk niet nodig was, terwijl er wel een probleem was binnen de gemeente zelf. Men had zich veel moeite kunnen besparen, en beter ook opnieuw stemmen. Want dat is eveneens een "hertelling".

En, het lijkt erop dat het grootste effect van de "hertelling" zit in het hertellen van de processen verbaal van de stembureaus, en niet in de grote militaire teloperatie van alle stembiljetten in de sporthal.

In dat geval zijn de analyses door de Rekenkamer en Commissie Onderzoek Rekening niet volledig. Ze gaan niet in op de verschillen met de vastgestelde uitslag van 5 maart. Dat lijkt mij namelijk de opdracht te zijn geweest.

Het is tamelijk ernstig dat het Rotterdamse hoofdstembureau een uitslag heeft vastgesteld die niet klopt. En die vrij gemakkelijk te controleren was. Hoe vaak gebeurt dat? Wie was verantwoordelijk? Is het probleem van 5 maart opgelost met de maatregelen die burgemeester Aboutaleb onlangs afkondigde?

Commentaar is welkom.

Categorie: Lokaal